Agrega Çeşitleri

Agrega beton hacmi içinde yaklaşık %60-%80 arasında yer işgal eder. Betonda kullanılacak agregaların bazı özelliklere sahip olması zorunludur. Agrega çeşitleri özelliklerine göre sınıflandırılabilir.

Elde Edilmiş Şekillerine Göre Agrega Çeşitleri

Doğal Agregalar: akarsu yatağı, deniz, buzul ve teras agregaları olarak gruplandırılırlar. Bu agrega grupları içinde en yaygın kullanılan, akarsu yatağında elde edilen agregalardır. Doğal agregalar taneleri genellikle yuvarlaktır. Deniz ve göllerden elde edilen agregaların içinde tuz bulunduğu gibi deniz canlılarının kabukları da bulunmaktadır. Bunlar, tekdüze taneli genellikle ince malzemelerdir. Tuzların, agrega veya harç içerisinde aşırı miktarda bulunması çatlamaya ve parçalanmaya neden olur.

Yapay Agregalar: Yapay agregaların bir diğer adı da sanayi ürünü agregalardır. İkinci bir işlem sonucu beton yapımında kullanılır hale getirilebilir. Bunlar yüksek fırın cüruf taşı, izabe cürufu veya yüksek fırın cüruf kumu sanayi ürünü olan kırılmış veya kırılmamış yoğun yapılı agregalardır. Yapısal, fiziksel ve şekilsel değişiklikler gösterir. Özel amaçlar için ihtiyaç duyulduklarından, kullanılma yerleri sınırlıdır. Genel olarak yapay agregalar, gözenekli bir yapıya sahip olduklarından ses, ısı ve hacimleri bölme amacıyla üretilen betonlarda kullanılır. Bu agregalar arasında kırılmış kiremit veya tuğla, rende talaşı, hızar talaşı vb. sayılabilir. İyi kalite tuğlaların kırıklarıyla yapılan beton, yangına karşı dayanıklı olur.

Birim Ağırlıklarına Göre Agrega Çeşitleri

Hafif Agregalar: Betonun birim ağırlığını azaltmak ve betona ses ve ısı yalıtım özelliği kazandırmak için veya atık maddeleri değerlendirmek amacıyla kullanılan agregalardır. Genellikle gözenekli bir yapıya sahiptirler, su emmeleri ve boşluk alanları yüksektir.

Ağır Agregalar: Bunlar ağır beton elde etmek için kullanılır. Birim ağırlıkları 3,20kg’den büyüktür. Genel olarak nükleer santral ve Stratejik (Askeri) özellik taşıyan inşaatların betonlarında kullanılır. Ağır agregalarla üretilen betonların karıştırılması, yerleştirilmesi ve sıkıştırılması ayrı bir işçilik ister.

Tane Boyutlarına Göre Agrega Çeşitleri

İnce Agrega (kum): 4 mm göz açıklıklı kare gözlü elekten geçen agregadır. İnce agrega taneleri, sert ve sağlam olmalıdır.

İri Agrega (çakıl): Doğal çakıl, kırma taş(iri mıcır) veya bunların karışımından elde edilen ve 4 mm göz açıklıklı kare delikli elek üzerinde kalan agregadır.

Tüvanan (karışık) Agrega: Doğal agrega ocağından doğrudan doğruya elde edilen elenmemiş ince ve iri agrega karışımıdır. Standart ve şartnamelerde; zorunlu kalınmadıkça karışık agrega kullanılması istenmemektedir.